Herkese merhaba,
Blog yazılarına bir süredir ara vermiştim. Bugün kendi alanım dışında bir konu ile ilgili size bilgi vermek istiyorum. Bu noktada da yakın arkadaşım Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Dr. Yekta Özkan'ın benim de içinde yer aldığım www.psikiyatristim.org sitesinde yazdığı yazıdan faydalanacağız.
Zorbalık (Bullying) Nedir?
Zorbalık, kasıtlı olarak yapılan, eyleme maruz kalan bireye zarar veren ve bireyde strese yol açan, tekrar eden, güç dengesizliğinin olduğu durumlarda ortaya çıkan saldırgan davranışlardan oluşur. Zorbalığa öğrenciler açısından bakacak olursak, ciddi bir travma olduğu, etkilerinin okul yıllarını aşarak yaşam boyu sürdüğü, dolayısıyla toplum sağlığını da olumsuz etkilediği bilinmektedir. Çocuğun okuldaki güven ve emniyet duygularını zayıflatan ve bu nedenle uyum ve ilerlemeyi bozan faktörlerden biri de sınıf arkadaşları tarafından mağdur edilmektir.
Ne Sıklıkta Görülür?
Zorbalığın uluslararası yaygınlığının %9–54 arasında değiştiği, Türkiye’deki mevcut bulgular değerlendirildiğinde ise yaklaşık her 4 ya da 5 çocuk veya ergenden birinin akran zorbalığına uğradığı ve zorbalığın olumsuz etkilerine maruz kaldığı bildirilmektedir.
Peki Belirtileri Nelerdir?
Zorbalık, zorba ve zorbalığa uğrayan öğrencilerin öğrenme ortamlarının yanı sıra fiziksel, psikolojik ve akademik yaşantılarını da kötü etkilemektedir. Düzenli olarak alay edilme ya da saldırıya uğrayan çocuk, okulu tehditkar bir yer olarak algılayabilir ve dolayısıyla okula karşı olumsuz tutum ve duygular besleyerek zamanla okuldan soğuma ve uzaklaşma davranışı gösterebilmektedirler. Zorbalığa maruz kalan çocuklarda; fiziksel belirtiler olarak baş ağrısı, karın ağrısı şikayetleri, kabızlık-ishal, uyku ve yeme bozuklukları; ayrıca, benlik saygılarında düşme, kendilerine ve çevresindeki insanlara olan güvenlerinde azalma da sık görülebilmektedir. Yine bu çocuklarda saldırganlık davranışlarında artış, baş etme becerilerinde azalma, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon ve hatta intihar etme eğilimi gibi ciddi sorunların da görülebildiği bildirilmiştir.
Kimler Risk Altındadır?
Yapılan çalışmalar, erkeklerin daha fazla zorbalık uyguladığına, akran zorbalığına maruz kalmada ise hem kızların hem de erkeklerin aynı oranda risk altında olduğuna işaret etmektedir. Sosyoekonomik düzey açısından bakıldığında ise düşük sosyoekonomik düzeyden gelen öğrencilerin daha fazla akran zorbalığı davranışlarına maruz kaldıkları belirtilmiştir.
Zorbalığı Farkettik, Bu Noktada Ne Yapılabilir?
Okul çalışanları ve öğrencilere zorbalık hakkında (zorbalığın nedenleri, olumsuz etkileri ve önlenmesine yönelik alınabilecek tedbirler) eğitimler verilmeli,
Öğrencilerin, okul içindeki davranışları, aileleri açısından riskli olanları ve öğrencilere ait zorbalığı hazırlayıcı faktörleri (gözlüklü, çok şişman ya da zayıf olma vb.) göz önünde bulundurarak riskli gruplar belirlenmeli,
Öğrencilerin benlik saygısını yükseltici eğitim programları hazırlanmalı, onlara etkili problem çözme yaklaşımlarını öğretmeye çalışılmalı,
Okul çalışanları ve öğrenciler için güvenli bir çevrenin oluşturulması desteklenmeli,
Okulda zorbalığın azaltılması ile ilgili politikalar oluşturulmalı,
Zorbalığa maruz kalan öğrencilerin duygularını öğretmenleri, okul yönetimi, aileleri ve gerektiğinde çocuk-genç psikiyatrisi hekimleri ile paylaşmaları konusunda cesaretlendirilmeli,
Zorbalığa maruz kalan öğrenciler arkadaş grupları içinde daha az bulunduklarından onların yeni arkadaşlık ilişkileri geliştirmeleri ya da var olan arkadaşlık ilişkilerini korumaları konusunda destek (izcilik kulüpleri, spor ya da sanat kulüplerine üye olmaları gibi) sağlayarak sosyal becerilerini geliştirmelerine, benlik saygılarını yükseltmelerine ve yeni arkadaşlar kazanmalarına yardımcı olunmalı,
Zorbalık yapan öğrencilere yönelik de okul-aile ve gerektiğinde çocuk-genç psikiyatrisi hekimleri ile iş birliği yapılmalı, destek ve tedavi programları yürütülmelidir.
Çocuk psikiyatrisi alanındaki merak ettiğiniz soruları Uzm. Dr. Yekta Özkan'a www.psikiyatristim.org üzerinden sorabilirsiniz. Yazının tamamını okumak için https://www.psikiyatristim.org/hastalik/akran-zorbaligi/
Yeni bir blog yazısında görüşmek üzere.
Saygılarımla,
Comments